सज्जनगड - 2

ll जय जय रघुवीर समर्थ ll

सज्जनगड २ म्हण्यापेक्षा सज्जनगड ४ जास्ती योग्य वाटले असते पण bagpackers बरोबर मी दुसऱ्यांदा सज्जनगड वर जात होतो म्हणून सज्जनगड २ हेच शीर्षक जास्ती समर्पक वाटले......हो सज्जनगडावर मी चवथ्यांदा जात होतो...कारण विचाराल तर प्रत्येकाची काही श्रद्धा स्थानं असतात आणि त्या ठिकाणी माणूस वेळात वेळ काढून वर्षातून एकदा का होईना जात असतो आणि सज्जनगडावरून दिसणारा निसर्ग (खास करून श्रावणात), तेथील प्रसन्न वातावरण हे माझ्या मते त्यावर श्रद्धा ठेवण्यास पुरेसे आहे. आणि कमी वाटल्यास बलोपासना आणि स्वयंशिस्तीचा पाठ देणारे तसेच साक्षात शिवाजी महाराजांचे गुरु/मार्गदर्शक रामदास स्वामी आहेतच..... तर सज्जनगड करायचा आणि सह्यपठार  आणि कोंकण ह्यांना जोडणाऱ्या असंख्य घाटांपैकी एका घाटातून खाली उतरायचे असा आमचा उपक्रम... ह्या घाटांचे पावसाळ्यातील सौंदर्य अगदी खास जाऊन अनुभवावे असे असते .......

ह्या वेळी फारसा विचार करायला वावच नव्हता अमेयला malaysia ला जावे लागले आणि मी  काम आणि काही घरगुती अडचणीत अडकलो होतो तरीही आम्ही ८ ऑगस्ट हि तारीख ठरवली... ह्या वेळी bagpackers मध्ये सुर्वे, डेडली झोपे आणि पाटील हे तीन नवे मेम्बर add झाले (तसे तर साधारण १४-१५ जन येणार होते पण ऐन वेळेची गळती...त्याला काही इलाज नाही) आणि धुरा हाती घेऊन फार आधीपासून दौऱ्याची सुनियोजित आखणी करायला लागले (म्हणजे tempo  traveller  ची चौकशी, खाण्या-राहण्या ची सोय वगैरे वगैरे) bagpackers चे founder  members  (म्हणजे अमेय आणि मी) अचंबित होऊन हा प्रकार पाहत होतो कारण आम्ही कधीच आधीपासून काही न ठरवता ठरल्या दिवशी bags  घेऊन मोकाट सुटतो .... पण आकस्मिक गळती मुळे ह्या सर्व गोष्टीच्या त्यांच्या उत्साहावर विरजण पडले आणि  bagpackers च्या परंपरेला अनुसरून अमेय आणि आम्हीच काय ती थोडीफार रूपरेषा आखली... मी हो तर म्हणालो होतो पण मनाची तयारी होत नव्हती कारण घरी प्रोब्लेम होते आणि विचारलं ही नव्हतं पण अमेय ने "समर्थाचिया सेवका वक्र पाहे! असा भूमंडळी कोण आहे!!" असं सांगून हुरूप वाढवला आणि हो नाही करता करता निघायची तयारी झाली 

Bagpackers

ऐनवेळी आमचा भरवशाचा सदस्य प्रशांत बेंद्रे (ज्याच्या सहनशिलते विषयी  मागच्याच लेखात माहिती दिली गेलीय) आकस्मिक कारणामुळे गळला आणि सावत्या दुसऱ्या दिवशी येउन आम्हाला join होणार होता (bag packers  बरोबर येण्यासाठी सावत्याने त्याच्या department च्या पिकनिकलाही टांग दिली त्याबद्दल त्याचे आभार आणि त्या ग्रुप कडून त्याला शिव्या खाव्या लागू नयेत म्हणून आम्ही त्याचे येणे गौप्य ठेवले) ....शेवटी आम्ही ७ जणांनी (आणि शनिवारपासून पुढे  सावत्या असे ८ जण) आमच्या श्रद्धास्थानाकडे प्रस्थान केले ....शुक्रवारी रात्री टोनी दा धाबा वर जेवण हाणून मग निगडी ला अमेयकडे राहायचे ....दुसऱ्या दिवशी पांचगणी आणि अम्बेनळी घाट उतरून परत चढायचा आणि सज्जनगडावर मुक्काम आणि रविवारी सकाळी लवकर निघून दुपारपर्यंत रक्षाबंधनाला घरी असा सुटसुटीत प्रोग्राम ठरला ....

   ठरल्याप्रमाणे टोनी दा धाबाला थांबलो आणि u mumba चा  कबड्डीचा सामना पाहत पहिले रबडी - जिलेबी ची ओर्डर दिली आणि सुरवातच dessert पासून केली मग गुलाबजाम काय पनीर अंगारा काय आणि नोन-वेज वाल्यांची त्यांची सामिष भोजनाची ओर्डर काय ....खाण्याला काही सुमारच उरला नव्हता (तरी ह्या वेळी फ्रुट-पंच घेतला नाही)  .. आणि कदाचित आमची खा-खा पाहून u mumba चे खेळाडू ही सुस्तावले आणि जिंकणारा सामना बरोबरीत सोडवून बसले....टोनी दा धाबा कडून आम्ही अमेय च्या घरी आलो आणि आवराअवर करून पत्त्यांचा डाव रंगवला..........३ पत्ती खेळायचे ठरले आणि झोपे गुरुजींनी पुराणीकाला दीक्षा दिली आणि जुगाराचा डाव उत्तरोत्तर रंगत गेला...पहिलाच डाव मारणाऱ्या झोपे गुरुजीना नंतर काही नशिबाने साथ दिली नाही आणि सुरवातीला साथ न देणाऱ्या नशिबाने पुराणिकची साथ भैरवीपर्यंत काही सोडली नाही ....

कॉलेज नंतर बऱ्याच वर्षांनी रात्री जागून पत्त्यांचा डाव रंगवला होता आणि मजा पण  खूप येत होती पण सकाळी लवकर (??) निघायचे असल्याने रात्री २ ला आटोपते घेतले आणि शेवटचा डाव २ ला मांडला आणि अगदी फिल्म्स मध्ये दाखवतात तसे शेवटचा डाव कातील रंगला गुरु आणि शिष्या मध्ये.... पण शिष्याचा अनुभव कमी पडल्याने त्याला गुरुला रिकामे करता आले नाही .... झोपताना अजित  आणि स्वप्नील मध्ये शाब्दिक जुगलबंदी रंगलेली आणि मजा ही येत होती कारण शुद्ध बाळ्बोधपणा आणि चतुरस्त्र उपमा अलंकार ह्यांच्यातला सामना काही औरच असतो :) ...कोणीतरी म्हणाले की ही  जुगलबंदी अजून बरीच रंगली आणि इतरांची हसून हसून पुरेवाट झाली  पण माझ्याच्याने आता काही जागरण होत नाही सो मला काही कळलेच नाही .....

समर्थांच्या दर्शनासाठी चाललेलो आम्ही त्यांनी घालून दिलेला स्वयंशिस्तीचा पाठ किती काटेकोरपणे पाळत होतो नाही ... एकदम मोजून मापून खाणे... वेळेत झोपणे - वेळेत उठणे  आणि सदाचार :)

सकाळी ३-४ जन सावत्याला आणायला चिंचवडला गेले आणि तिथपर्यंत आमच्यासारखे सूर्यवंशी तयारी करत होतो ...सावत्याच्या आगमने उत्सवी वातावरण पार शिगेला पोहोचले ....ठरल्याप्रमाणे वेळेतच प्रवासाला सुरवात झाली ... कात्रजचा टोल क्रॉस करून पुढे नाश्ता करावयास थांबलो आणि भरपेट मिसळ, साबुदाणा खिचडी, डोसा वर चहा, कॉफी हादडून घेतले आणि पुढे आंबेनळी घाटाकडे प्रस्थान केले .... खंबाटकी घाट, पसरणीचा घाट , वाई पार करत आम्ही पांचगणी जवळच्या भिलार धबधब्या जवळ आलो .... फार च अप्रतिम साईट आहे भिलारचा धबधबा .... फार उंचावरून म्हणजे साधारण ४५०० फूट उंचीवरून कोसळतो आणि निसर्गाचे तो मुक्त अविष्कार आपण साधारण त्याच उंचीवरून पलीकडच्या पठार  म्हणा रोड म्हणा किंवा टेकडी म्हणा तिथून अनुभवत असतो.....आणि पावसाळ्यात तर तो अगदी आवेगाने कोसळत होता ....आम्ही तिथे शिरस्त्याप्रमाणे फोटो काढले आणि पुढे मोराच्या केकावलीचा आवाज आल्याने कुठे मोर दिसतोय का पाहण्यास उतरलो आवाजाच्या दिशेने ....आमची चाहूल लागताच तो पुढे उडायचा आणि परत लांडोरीना सावध करायचा पण दिसत मात्र नव्हता..... आणि अचानक तो समोरून उडत पुढे खाली दरीत उतरला....अहाहा! काय अप्रतिम नजर होता ... आपल्या असाधारण अश्या पंखाचा पिसारा फुलवून उडणारा मोर पाहण्यासाठी भाग्यच असावे लागते बहुदा कारण अजून पर्यंत २-३ अभयारण्यात शेकडोंनी मोर पाहिले पण उडणारा मोर कधीच पहिला नव्हता .... तो क्षण मी कॅमेऱ्यात उतरवू नाही शकलो पण माझ्या स्मृतीत तो कायमचा कैद झालाय .... आणि जसे अजून जवळ गेलो बाकीच्या लांडोरही ४-५ असाव्यात मागोमाग उडत दरीत उतरल्या.... सावत्या महाराजांनी मोराचा आवाज काढत त्याला साद द्यायचा प्रयत्न केला पण निष्फळ ठरला... पहिल्यांदीच असे झाले असेल की आमच्या सावत्या महाराजांनी साद घातली आणि पक्षी-प्राणी त्यांच्या जवळ घुटमळले नाहीत  ....असो ... परत फोटोग्राफी केली आणि चहापान करून आम्ही माप्रो गार्डन कडे जावयास निघालो....माप्रो गार्डन मध्ये फक्त strawberry icecream खायचा प्लान होता पण जेवणाची वेळ झालीच होती आणि wooden  smoked pizza  आणि grilled  sandwitches पाहून आम्हास राहवले नाही गेले आणि पिझ्झा आणि sandwitch ओर्डर केले आणि एवढं सगळं झाल्यावर hot sizzling chocolate brownie must होतं....मग सगळ्यांनी घरच्यासाठी माप्रोमध्ये मनसोक्त शोप्पिंग केलं आणि आम्ही माप्रो गार्डनची धावती भेटही ....तिथले breads आणि पिझ्झा बेसेस hand made होते आणि म्हणूनच कदाचित फारच सुंदर लागत होते ...पांचगणीच्या वातावरणात सगळेच हरखून गेले ....धुंद ढगाळ पावसाळी असे रोमांटीक होते की सगळ्यांना जाणवून गेले की family picnic ही इथेच झाली पाहिजे .....मी पुढाकार घेऊन ऑक्टोबर मध्ये काढूया असे ठरवेल पण हे सगळे प्लान हवेतच विरतात हे माहितेय मला....

पांचगणीत माप्रो गार्डन मधेच येवढा उशीर झाला होता की आम्हाला अंबेनळी घाट उतरून पुन्हा येउन सज्जनगडावर जायला फारच उशीर झाला असता आणि कदाचित गडाचे दरवाजे बंद झाले असते .... आमच्यातल्या सामिष भोजन घेणार्यांचे जेवण आणि अजून व्हयाचे होते त्यांच्यासाठी सामिष जेवण मिळणाऱ्या धाब्याच्या शोधात पांचगणीकडे मोर्चा फिरवला ..... पांचगणीचे मला एकदम नॉर्थ कडल्या हिल स्टेशनशी साधर्म्य जाणवले आणि लोकांकडून ऐकलेले की बोर जागा आहे वगैरे  सगळे झूठ आहे असे वाटून गेले.... पांचगणी मला प्रथम दर्शनी तरी आवडून गेले आणि परत एकदा इथे यायचे असे मनोमन ठरवले ....

                                                            माप्रो गार्डन

 आमच्या non-veg खाणाऱ्या मित्रांनी धाबा शोधलाच आणि मनसोक्त चिकन हादडले ....आता आम्ही गडाकडे जाण्यास निघालो आणि वाटेत पारसी point ला थांबून खालच्या दरीचे मनसोक्त दर्शन घेतले आणि फोटोसेशन ही :) .... तिथे ईश्वर , बेटा, तारे झमीन पर, राजा हिंदुस्तानी आणि चेन्नई express चे शूट झालेले स्पोट बघायला मिळाले दुर्बिणी लावणाऱ्यान्कडून   :) ....सुर्वेनी त्यांच्या बालपणात सुलभ प्रवेश करून balling ची भारतीय आवृत्ती खेळून घेतली ... मग येतानाच मी harrison folley पाहून ठेवलेली आणि सगळ्यांना जायचा आग्रह केला....सुरवातीला फार कोणी तयार नव्हतं कारण  गडावर लवकर पोहोचायचं होता पणमी हट्ट धरून ठेवला न तिथे गेलो आणी नंतर तिथून  कोणाचा हि पाय च निघेना.... तुफान point आहे harrison folley ...स्वप्नीलच्या गाडीचा त्या पठारावर वारू उधळला आणि ८ च्या आकड्यात गाडी चालवायला लागला.... तिथेच विंचू, पैसा असे सरपटणारे प्राणी दिसल्यावर आमच्यातले steve irwin जागे झाले आणि त्या विंचवाचे एवढे फोटो काढले की त्याला रातोरात सुपरस्टार झाल्यासारखे वाटले असावे ..... वेळेच्या कमतरते अभावी आम्हास पाय काढता घ्यावा लागला नाहीतर तंबू ठोकून मुक्काम करावा अशी जागा आहे ती ....

 Harrison Folley & Parsi Point

मग मजल दरमजल करीत आम्ही एकदाचे सज्जनगडावर पोहोचलो.....चहापान केले आणि धर्माशालेतल्या खोल्यांचा ताबा घेतला .....सगळेच थकलेले असल्याने आरतीची आणि दासबोध पठणाची वेळ होवोस्तोवर सगळ्यांनी पाठ टेकवली .... पाटलाची जर थट्टा मस्करी चालू होती पण सज्जनगड  दातारांच्या विशेष श्रद्धेचा भाग असल्याने त्यांनी पाटलास  थोडे दमात घेऊन स्वतावर कंट्रोल ठेवण्यास सांगितले .... उगाच आपल्यामुळे गोंधळ उडून शांततेचा भंग नको व्हायला .... सुरवातीला म्हटल्याप्रमाणे सज्जनगड आहेच अप्रतिम आणि तेथील अध्यात्मिक वातावरणात तुमच्या मनास १ वेगळीच प्रसन्नता लाभते जी शब्दात नाही वर्णन करता येत!!!!

सज्जनगड महादरवाजा

....

मग आम्ही आरती चालू असताना उतरलो ...समर्थांच्या समाधीचे दर्शन घेतले .....आणि प्रसादाचे जेवण जेवावयास आलो .... प्रसादाचे भोजन म्हणजे आमटी, भात आणि ताक ... पण त्याची चव काय वर्णावी ..... सज्जनगडावर येण्याचे हे ही एक कारण की तिथल्या अप्रतिम प्रसादाच्या जेवणाचा आस्वाद घ्याता यावा,.... एकदम सरळ , साधे आणि सात्विक ...छानच ....साधारणतः ते खूप आग्रह करतात पण ह्या वेळी घळीतून (शिवथरघळीतून) १ कुटुंब अचानक आणि उशिरा आले आणि त्यांच्या जेवणाचेही बघणे क्रमप्राप्त होते म्हणून त्यांनी फार आग्रह नाही केला तरी ही व्यवस्थित झाले...जेवण वाढत असताना रामनामाचे स्मरण केले जाते ते तर ऐकावयास खूप सुंदर वाटते ... खूपच तालासुरात आणि एवढे छान ऐकल्यावर जेवण का नाही गोड लागणार हो ....

समर्थांच्या मंदिरात खाली त्यांची समाधी ही आहे आणि मंदिराच्या बाजूस समर्थांच्या रोजच्या वापरात असलेल्या काही गोष्टी जतन केल्या आहेत  ज्यात त्यांची पाणी पिण्याची भांडी, त्यांना शिवरायांनी दिलेला पलंग, त्यांची शस्त्र अशा गोष्टींचा समावेश आहे ... इतर धार्मिक विधींबरोबर त्यांच्या समाधीस दररोज अभिषेक केला जातो ... त्या मंदिरात समर्थांची माहिती ....तसेच त्यांचे शिष्य कल्याणस्वामी आणि इतर काही शिष्यांची तसेच गडावरील महत्वाच्या प्रसंगाची छान  माहिती दिली आहे ... दुर्दैवाने आता दोन गट पडले असून दोन वेगवेगळ्या संस्था तिथे कार्यरत आहेत आणि त्यांच्यात समर्थांवरील हक्कासाठी भांडणं चालू आहेत .... समाधानाची बाब एवढीच की दोन्ही संस्था भक्तांना व्यवस्थित वागणूक देतात आणि त्यांची गैरसोय नाही होऊन देत  ,,, असो ....समर्थांच्या वापरातील वस्तू पाहूनच कळून चुकते की माणूस किती दणकट आणि कणखर असावा आणि बलोपासना त्यांनी नुसतीच सांगितली नाही तर स्वतः ही आचरणात आणलीय... बोले तैसा चाले म्हणूनच त्यांची वंदावी पाऊले.....

जेवण झाल्यावर आम्ही गडाच्या एका टोकास असलेल्या धाब्याच्या मारुतीच्या मंदिराकडे गेलो आणि मनोभावे मारुतीस्तोत्र म्हटले आणि थोडा वेळ गप्पा मारल्या .... धाब्याच्या मारुतीची स्थापना स्वतः समर्थांनी गडाच्या रक्षणासाठी केली आहे... हे गडाच्या टोकाला असल्याने फार निवांत जागा आहे .... मला विचारलं तर गडावरची माझी सगळ्यात आवडती जागा...आता रिमझिम पावसास सुरवात झाल्याने आम्हास हलणे क्रमप्राप्त होते ... आता खोली वर येउन पहुडलो आणि पटकन निद्रादेवीच्या स्वाधीन झालो कारण बऱ्याच जणांना काकड आरतीस जायचे होते ....

धाब्यावरचा  मारुती

सकाळी लवकर उठण्याशी माझं फारच सख्य असल्याने मी काकड आरतीस जाणं शक्यच नव्हतं.... सकाळी जाग आली तेव्हा पुराणिक काकड आरतीस जाऊन आला होता आणि त्याची चाहूल लागल्याने आमची झोप चाळवली गेली  आणि अमेय नाराज झाला होता कारण त्याला फार जायची इच्छा होती नि त्याला कोणीच उठवलं नव्हतं... सावत्या आणि डेडली दोघे ही गायब होते आणि नंतर कळलं की ते धाब्याच्या मारुतीवर जाऊन आले आणि तिथे भीमाशंकरच्या धुक्याचा आस्वाद घेतला तसेच गाणाऱ्या पक्ष्याचे गाणे ऐकले आणि प्रसन्नतेचl आस्वाद घेतला ज्यास आम्ही मुकलो ....

साधारण ७.३० पर्यंत आम्ही सगळे  तयार झालो आणि खाली चहा पिण्यास उतरलो ..... मग तिथेच नाश्ता करायचे ठरले .... मिसळ, उपमा आणि पोह्यांचा भरपेट नष्ट करून आम्ही परत धाब्यावरच्या मारुतीस जायला निघालो .... वर म्हटल्याप्रमाणे ती माझी आवडती जागा आहे आणि जे पहिल्यांदी आले होते त्यांना सकाळचे धाब्याच्या मारुतीवरून दिसणारे सौंदर्य दाखवायचे होते ... ..म्हटलं एकदा आलोय तर मन भरल्याशिवाय परत नाही जायचं.... तसे ही माझ्यासाठी बरीच emotional trip होती (कारण नंतर कळेलच किंवा ब्लोग पब्लिश होईस्तोवर कळलंच असेल)....पूर्वी धाब्यावरचा मारुती हे छोटेखानी जीर्ण झालेलं कौलारू मंदीर होतं... आता त्याला व्याय्व्स्थित बांधून, रंग रंगोटी करून जीर्णोद्धार करण्यात आलाय आणि डोंगराच्या कडेने चालताना समोरच  असलेल मंदीर अफलातूनच भासतं ... त्या landscaping च्या कोणी प्रेमात न पडलं तरच नवल ... तसेच त्या मंदिराच्या दोन बाजूस खोल दरी आणि एका बाजूस सुंदरसं धरण ....adbhutनजारा आणि दूरवर दिसणारा ठोसेघरचा धबधबा आणि ढगांचे म्हणजेच उन - सावलीचे खेळ  ....... एखाद्या कवीला ही हे वर्णायला शब्द सापडणार नाहीत ... तसच खाली पायाशी असणाऱ्या गावातले दिसणारे हिरव्यागार अशा  शेतांच्या मधोमध असणारे रंगरंगोटी केलेले मंदिर...मधूनच काळ्याभोर सडकेवरून  जाणारी लाल s.t.  ....हा सर्व कॅनवास काय वर्णावा ....आहाहा ....निसर्गाने रंगांची मुक्त उधळण केलीय असे वाटून जाणारा नजारा ..... मधूनच पक्ष्यांचा किलबिल... वेळ कसा निघून जातो कळतच नाही .... पण आता बहिणी घरी वाट पाहत असल्याने निघणे गरजेचे होते .... म समर्थांच्या समाधीचे, धाब्याचा मारुती न पेठेतला मारुती ह्या सर्वांचे दर्शन घेत आम्ही धर्माशालेतल्या आमच्या खोलीकडे परत आलो ....आमचे समान घेतले आणि परतीच्या प्रवासास सुरवात केली.....

दत्तगुरू (उर्फ सावत्या महाराज)

 सज्जनगड भवताल

 गडावर अजून ही बरीच पाहण्यासारखी काही ठिकाणे आहेत उदाहरणार्थ अंग्लाई देवीचे मंदिर, रामघळ, अशोकवन इत्यादी पण त्यांचे वर्नार्ण परत कधी तरी नाहीतर हा ब्लोग बराच लांबेल...

मग आता आम्ही सरळ पुण्याच्या वाटेस लागलो आणि साधारण १२.३० च्या सुमारास कुलकर्णी वडे वाल्यांकडे भोजनासाठी थांबा घेतला. ..., आम्ही भाजणीचे थालीपीठ आणि पिठलं भाकरीचा आस्वाद घेतला तर इतरांनी मटणाचा आस्वाद घेतला आणि तिथून जे सुटलो ते थेट डोंबिवलीलाच थांबलो .....डेडली आणि अमेय दोघाही मात्तबर मंडळीनी १५०क्म/हर च्या स्पीड ने express way ला गाडी रेमटवली... पनवेल लागल्यावर सगळ्यांनाच जाणवले की परत आता नरकात चाललोय आणि त्याला काही इलाज नव्ह्ता (नंतरच्याच आठवड्यात मी गावाहून येत असताना गाडी पनवेल स्थानकात आल्या आल्या माझा चुलत भाऊ बोलला की आलो आता घाणीत परत ... ह्याचाच अर्थ कि शहरातलं आयुष्य  किती monotonus होत चाललंय आणि आपल्याकडे काहीही पर्याय नाहीये ते जगण्याशिवाय)... असो..पण आता आमच्या मनावर सज्जनगड आणि आजूबाजूच्या निसर्गाच्या सौंदर्याचा गारुड होतं जे आमच्या मनावर अजून काही दिवस राहणार होता आणि आमच्यासाठी पुढच्या पिकनिक पर्यंत टोनिक म्हणून काम करणार होतं...  आणि तसे वेळेत घरी पोहोचल्याने घराचे ही खुश असणार होते ..... भेटू लवकरच अशाच एखाद्या सहलीच वर्णन घेऊन  ... तोपर्यंत

                                                          II जय जय रघुवीर समर्थ II

पूर्ण फोटो (फक्त माझ्या कॅमेऱ्यातील) पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा   :-

https://plus.google.com/photos/115038496210123492293/albums/6054513077283590945?authkey=COaTg6OE6rfITg